1 Eylül 2007 Cumartesi

Maliyet Muhasebesi Ders Notları

MALİYET MUHASEBESİ

Satılan malların maliyeti tükenmiş maliyetlere bir örnektir.

Giderler, bir dönemin gelirlerinden düşülen maliyetlerdir.

Dönem içi hammadde alışları + Dönem başı hammadde stoku – Dönem içinde kullanılan hammadde = Dönem sonu hammadde stoku

Bir üretim işletmesinin belli bir dönemdeki faaliyetleriyle ilgili bilgiler 1000 TL olarak şöyledir:
Dönem başı yarı mamul stoku 120 000
Dönem sonu yarı mamul stoku 180 000
Dönem başı mamul stoku 630 000
Dönem sonu mamul stoku 540 000
Dönem içinde tamamlanan malların maliyeti 980 000
Buna göre dönem içinde satılan malların maliyeti 1 070 000 000 TL dir.
Tamamlanan malların maliyeti + Dönem başı mamul stoku – Dönem sonu mamul stoku
= Satılan malların maliyeti
980+630-540=1 070 000 000


Safha maliyeti sistemi ve sipariş maliyeti sisteminde birim maliyetlerin hesaplanma yöntemlerine göre ayırım esas alınır.


Bir üretim işletmesinin belli bir dönemdeki faaliyetleriyle ilgili bilgileri ( milyon TL olarak ) şöyledir:
Dönem başı yarı mamul stoku 115
Dönem sonu yarı mamul stoku 120
Dönem başı mamul stoku 220
Dönem sonu mamul stoku 190
Satılabilir mamullerin maliyeti 755
Buna göre tamamlanan mamullerin maliyeti 535 milyon TL dir.
Tamamlanan mamullerin maliyeti + Dönem başı mamul stoku = Satılabilir mamullerin toplam maliyeti
T+220=755
T=535


Mamullere doğrudan yüklenebilme olanağı açısından bir fabrikada üretimde kullanılan elektrik enerjisi Endirekt maliyettir.


Giderlerin dönem gelirine yüklenmesindeki zamanlamaya göre ayırım gözönüne alınırsa, fabrika binasının aylık yangın sigortası için yapılan gider Mamul (imalat) maliyeti grubu içinde yer alır.


Stok bulundurma maliyetleriyle, sipariş maliyetleri toplamının en az olduğu nokta Optimal sipariş miktarını ifade eder.


Karar verme amaçları açısından, mevcut makinenin net defter değeri Batmış maliyettir. Alınacak kararlardan etkilenmez.


Mamulle ilişkisi açısından, mutfak dolabı imal etmek için kullanılan sunta Direkt malzemedir.



Bir işletmede üretimde kullanılan A malzemesi ile ilgili bilgiler şöyledir:
Tarih Miktar Birim Birim maliyeti (TL) Tutar (TL)
Stok 1 Eylül 300 40 000 12 000 000
Satın alınan 5 Eylül 1 500 44 000 66 000 000
Satın alınan 12 Eylül 1 000 50 000 50 000 000
Üretime verilen 15 Eylül 2 300
Satın alınan 22 Eylül 2 200 55 000 121 000 000
Üretime verilen 28 Eylül 2 000
Bu bilgilere ve son-giren ilk-çıkar (LIFO) yöntemine göre, Eylül ayında üretimde kullanılan malzemenin maliyeti 212 200 000 TL dir.
1000 tanesi 50 milyon
2300-1000=1300
1300 tanesi 57,2 milyon
2000 tanesi 110 milyon
Toplam 217 200 000 TL.


Yukarıdaki bilgilere ve ilk-giren ilk-çıkar (FIFO) yöntemine göre, Eylül sonundaki malzeme stokunun maliyeti 38 500 000 TL dir. 2200-1500=700
700 x 55000=38 500 000



Tamir-bakım ekibinde çalışanların aylık ücretleri endirekt işçilik maliyetlerine örnektir.



Genel imalat maliyetini oluşturan kalemler:
Üretim departmanı yöneticisinin aylığı-makinelerin amortismanı-endirekt malzeme


Kapasite yetersizliği bulunmayan bir işletme, bir müşterinin sipariş ettiği bir mamul partisinin bitirilmesi için fazla mesai yapmak zorunda kalmıştır. Bu fazla mesai farklarını muhasebeleştirmek için Siparişin direkt işçilik maliyetine eklenir.





Bir üretim işletmesinde genel imalat maliyetleri (GİM) üretime direkt işçilik maliyetleri esas alınarak yüklenecektir.
Bütçelenmiş GİM 1 500 milyon TL
Bütçelenmiş direkt işçilik 750 milyon TL
Bu dönem direkt işçilik maliyeti 86 milyon TL
Buna göre, bu dönem maliyetleri yüklenecek genel imalat maliyeti (GİM) 172 000 000 TL dir. (1500/750)*86=172 milyon



Bir üretim departmanına ilişkin 4 aylık tamir bakım maliyetleri şöyledir:
Aylar Makine Saatleri Tamir-Bakım Maliyeti(TL)
1 6 600 779 000 000
2 6 500 772 500 000
3 7 500 837 500 000
4 9 200 948 000 000
Düşük-yüksek noktalar yöntemi uygulayacaktır.(Faaliyet hacmi dikkate alınacaktır.)
Bu bilgilere göre makine saati (MS) başına düşen değişken tamir-bakım maliyeti 65000 TL/MS dir. 948-772,5=17 550
9200-6500=2700
17 550/2700= 65000 TL/MS



Yukarıdaki bilgilere göre aylık sabit tamir ve bakım maliyeti 350 000 000 TL dir.
948 000 000 –(9200 * 65000)=948-598=350 milyon
772 500 000 – (6500*65000)=350 milyon



Tekdüzen Hesap Planının 7/A seçeneğine göre, üretim için kullanılan elektriğin maliyeti, Genel Üretim Giderleri Hesabı fonksiyonel maliyet hesabının yardımcı hesaplarına kaydedilir.


Tekdüzen Hesap Planında 7/A seçeneğindeki maliyet hesapları, Fonksiyonellik esas alınarak büyük defterde düzenlenmiştir.



Maliyet yerleri sınıflaması açısından bir tekstil fabrikasında dokuma departmanı Esas üretim maliyet yeridir.


Bir üretim işletmesinde Döküm ve Montaj olmak üzere iki üretim departmanı mevcuttur. Dökümü yapılan parçalar Montaj Departmanına aktarılmakta ve üretim Montaj Departmanında tamamlanmaktadır. Montaj Departmanı yöneticisinin maaşı maliyet yerleri açısından değerlendirildiğinde bu departman açısından direkt maliyettir.



Esas maliyet yerleri P Q
Yardımcı hizmet Maliyet yeri A %50 %20
Yardımcı hizmet maliyet yeri B % 40 % 60

Toplam maliyetler A
210 000 000
Toplam maliyetler B 300 000 000
Ayrıca yardımcı hizmet maliyet yeri A’nın giderlerinden, yardımcı hizmet maliyet yeri B %30 oranında yararlanmaktadır.Bu bilgilere ve direkt dağıtım yöntemine göre A’dan R’nin alacağı pay 60 000 000 TLdir. 210*20/70=60 milyon



Yukarıdaki bilgilere ve kademeli dağıtım yöntemine göre B’den P’nin alacağı pay 145 200 000 TL dir. 210*30/100 + 300=363 milyon
363 *40/100=145 200 000



Birim maliyetlerinin hesaplanmasında kullanılan yöntemlerin (maliyet sistemlerinin) üretimin teknik özelliğine ve akışına göre yapılacak bir sınıflamasında Safha maliyeti sistemi (veya sipariş maliyeti) yer alır.

Hiç yorum yok: